پاڪستان کي افغانستان جي جنگ جي نتيجن تي الزام هڻڻ نه گهرجي، الزام بازي جو رويو ختم ڪري افغانستان جي مستقبل طرف ڏسڻ گهرجي: وزيراعظم عمران خان

اسلام آباد – 27 – سيپٽمبر (اي پي پي) وزيراعظم عمران خان دهشتگردي جي خلاف جنگ ۾ پاڪستان جي بي مثال قربانين کي اجاگر ڪندي ا?? ڳالهه تي زور ڏنو آهي ته پاڪستان کي ا??غانستان جي جنگ جي ??تيجن تي ا??زام هڻڻ نه گهرجي، الزام بازي جو رويو ختم ڪري ا??غانستان جي ??ستقبل طرف ڏسڻ گهرجي، صحيح قدم اهو آهي ته افغانستان ۾ امن ۽ استحڪام جي ??اءِ نئين افغان ??ڪو??ت سان تعاون ڪيو وڃي، طالبان جي ??ڪو??ت ۽ عالمي برادري جي ??چ ۾ رابطو هر هڪ جي ??اءِ مثبت مفاد رکندڙ هوندو، ماضي جي غلطين کي ورجايو ته بي چيني، وڏي پئماني تي پناهگيرن ۽ دهشتگردي جهڙا مسئلا وڌندا ۽ سموريون ڌريون متاثر ٿينديون. وزيراعظم اهڙن خيالن جو اظهار ناليواري آمريڪي اخبار واشنگٽن پوسٽ ۾ شايع ٿيل پنهنجي ??ڪ مضمون ۾ ڪيو. وزيراعظم چيو ته افغانستان بابت آمريڪي ڪانگريس ۾ تازي بريفنگ کي ڏسي حيرت ٿي ته ٻن ڏهاڪن کان وڌيڪ عرصي تائين دهشتگردي جي خلاف جنگ ۾ آمريڪي اتحادي جي حيثيت سان پاڪستان جي ??ربانين جو ڪو ذڪر نه ڪيو ويو پر ان جي بدران اسان کي آمريڪا جي ??قصان جو ذميوار قرار ڏنو ويو، 2001ع کانپوءِ بار بار خبردار ڪندو آيو آهيان ته افغان جنگ کٽي نه ٿي سگهجي ڇو ته افغان ڪڏهن به ڊگهي پرڏيهي فوجي تسلط کي قبول نه ڪيو ۽ پاڪستان سميت ٻاهران ڪير به ان حقيقت کي تسليم نه ٿو ڪري سگهي. هن چيو ته بدقسمتي سان نائن اليون کانپوءِ پاڪستاني ??ڪو??تن غلطي جي ??شاندهي ڪرڻ بدران آمريڪا کي خوش ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي. ان وقت جي ??اڪستان جي ??وجي حڪمران پرويز مشرف نائن اليون کانوءِ آمريڪا جي ??ر مطالبي تي اتفاق ڪيو جنهن جي ??اڪستان ۽ آمريڪا کي تمام وڏي قيمت ادا ڪرڻي پئي. آمريڪا پاڪستان کي چيو ته انهن گروپن کي نشانو بڻايو جن جي سي آءِ اي ۽ اسان جي ڳجهي ا??جنسي آءِ ايس آءِ 1980ع جي ڏهاڪي ۾ افغانستان ۾ سوويت يونين کي شڪست ڏيڻ جي ??اءِ گڏيل طور تي تربيت ڪئي هئي، ان وقت انهن افغانين کي آزادي پسند قرار ڏئي ساراهيو ويو هو، صدر رونالڊ ريگن وائيٽ هائوس ۾ مجاهدن جي ??يزباني پڻ ڪئي هئي. وزيراعظم چيو ته جڏهن سوويت يونين کي شڪست ڏني وئي ته آمريڪا افغانستان کي بي يارو مددگار ڇڏيو ويو، پاڪستان ۾ 40 لک کان وڌيڪ افغان پناهگير ۽ افغانستان ۾ گهرو ويڙهه شروع ٿي وئي، انهي سيڪيورٽي خال دوران طالبان اڀري آيا جن مان ڪيترائي ا??غان پناهگير ڪئمپن ۾ پيدا ٿيا ۽ انهن پاڪستان ۾ تعليم حاصل ڪئي. نائن اليون کانپوءِ آمريڪا کي اسان جي ??يهر ضرورت پئي پر هن ڀيري ا??هن ماڻهن جي خلاف جن جي اسان عيرملڪي قبضي سان وڙهڻ جي ??اءِ گڏجي حمايت ڪئي هئي، پرويز مشرف آمريڪا کي لاجسٽڪس ۽ هوائي اڏن جي آڇ کانسواءِ سي آءِ اي کي پاڪستان ۾ پنهنجا قدم ڄمائڻ جي اجازت ڏني، جڏهن ته اسان جي سرزمين تي پاڪستان تي بمباري ڪندڙ آمريڪي ڊرون کي نظرانداز ڪيو ويو. هن چيو ته پاڪ فوج پهريون ڀيرو پاڪ افغان سرحد تي نيم خودمختيار قبائلي علائقن ۾ داخل ٿي ۽ اهو ئي علائقو ان کان اڳ سوويت يونين جي خلاف جهاد ۾ استعمال ٿيندور هيو آهي، انهن علائقن جي آزاد پشتون قبيلن جا طالبان ۽ ٻين عسڪريت پسندن سان گهرا لاڳاپا هئا. وزيراعظم عمران خان چيو ته انهن ماڻهن جي ??اءِ افغانستان ۾ آمريڪا به سوويت يونين وانگر هڪ قابض ملڪ هو جيڪو اهڙي ئي سلوڪ جو مستحق هو، ان وقت جيئن ته پاڪستان آمريڪا جو ساٿي هو، ان لاءِ اسان کي قصوروار سمجهندي اسان تي حملا ڪيا ويا. پاڪستان جي سرزمين تي 450 کان وڌيڪ آمريڪي ڊرون حملا ڪيا ويا جن سان پاڪستان تاريخ جو اهو واحد ملڪ بڻجي ??يو جنهن تي اتحادي ئي بمباري ڪئي، انهن حملن سان شهري وڏي پئماني تي مارجي ??يا، جنهن سان آمريڪا مخ??لف ۽ پاڪستاني فوج جا جذبا وڌي ويا. وزيراعظم چيو ته پاڪستان جي خلاف 2006ع ۽ 2015ع جي ??چ ۾ 50 عسڪريت پسند گروهن جهاد جو اعلان ڪيو 7 اسان تي 16 هزار کان وڌيڪ دهشتگرد حملا ڪيا ويا، پاڪستان کي 80 هزار کان وڌيڪ ماڻهن جو جاني نقصان کڻڻو پيو ۽ ملڪي معيشت کي 150 ارب ڊالر کان وڌيڪ جو نقصان ٿيو، ان ڏس ۾ پاڪستان جي 35 لک شهرين کي ا??هن جي گهرن کان بي گهر ڪري ڇڏيو. هن چيو ته دهشتگردن جي خلاف دهشتگردي جي خاتمي جي ڪوششن دوران فرار ٿي ا??غانستان ۾ داخل ٿيندڙ عسڪريت پسندن ڀارتي ۽ افغان انٽيلي جنس ايجنسدين جي ??دد ۽ مالي تعاون سان پاڪستان جي خلاف وڌيڪ حملا شروع ڪيا. هن چيو ته پاڪستان کي پنهنجي بقاءَ جي جنگ وڙهڻي پئي، ڪابل ۾ سي آءِ اي جي ??ڪ اڳوڻي اسٽيشن چيف 2009ع ۾ لکيو هو ته آمريڪا جي سڌوسنئون سخت دٻاءُ سان ملڪ ۾ ڏار پوڻ شروع ٿي ويا ۽ ان جي باوجود آمريڪا اسان کان افغانستان جي جنگ جي ??اءِ ڊو مور مطالبو ڪندو رهيو. وزيراعظم چيو ته مون ان جي ??ڪ سال اڳ 2008ع ۾ ان وقت جي سينيٽرز جو بائيڊن، جان ايف ڪيري، هيري ا??م ريڊ ۽ ٻين ماڻهن سان ملاقات ڪئي، مون ان خطرناڪ صورتحال طرف انهن جو ڌيان ڇڪرايو ۽ افغانستان ۾ جاري بيڪار فوجي ??هم بابت انهن کي ٻڌايو. وزيراعظم چيو ته نائن اليون کانپوءِ سموري عرصي ۾ اسلام آباد ۾ سياسي مفاد غالب رهيو، صدر آصف زرداري جيڪو بنا ڪنهن شڪ جي ??اڪستان جي ??يادت ڪندڙ سڀ کان ڪرپٽ شخص آهي، ان آمريڪا کي چيو ته هو پاڪستانين کي نشانو بڻائيندو رهي ڇو ته ضمني نقصان آمريڪين کي پريشان ڪري ٿو ۽ ان سان مون کي پريشاني نه آهي، اسان جو اڳيون وزيراعظم نواز شريف به ان کان مختلف نه هو. پاڪستان پاران 2016ع تائين دهشتگردي کي شڪست ڏيڻ باوجود افغانستان ۾ حالتون مسلسل خراب ٿينديون ويون، پاڪستان وٽ هڪ اهڙي منظم فوج ۽ انٽيليجنس ايجنسي هئي جنهن کي عوامي تائيد ۽ حمايت حاصل هئي جڏهن ته افغانستان ۾ ڊگهي جنگ جي ??اءِ جواز جي کوٽ کي هڪ بدعنوان ۽ نااهل افغان ??ڪو??ت ڳنڀير بڻائي ڇڏيو جنهن کي خاص طور تي ڳوٺاڻي ا??غان عوام پاران ساک کانسواءِ هڪ ڪٺ پتلي ??ڪو??ت طور ڏٺو ويو. هن چيو ته اها ڳالهه افسوسناڪ آهي ته ان حقيقت کي منهن ڏيڻ بدران افغانستان جي ??ڪو??ت ۽ اولهه ??ڪو??تن پاڪستان تي ا??زام هڻي ا?? کي قرباني جو ٻڪرو بڻائڻ جي ڪوشش ڪئي، اسان تي ا??زام هنيو ويو ته اسان طالبان کي محفوظ پناهگاهون ڏنيون ۽ سرحد جي ??نهي پاسن ان کي آزاداڻي چرپر جي اجازت ڏني آهي. وزيراعظم سوال ڪيو ته جيڪڏهن ائين هجي ??ا هت ڇا آمريڪا 450 کان وڌيڪ ڊرون حملن مان ڪجهه جو استعمال انهن مبينا پناهگاهن کي نشانو بڻائڻ جي ??اءِ نه ڪري ها؟ هن چيو ته ان جي باوجود پاڪستان ٻين قدمن کانسواءِ افغانستان کي مطمئن ڪرڻ جي ??اءِ جوائنٽ بارڊر ويزيبلٽي ميڪينزم جي آڇ، بائيوميٽرڪ بارڊر ڪنٽرول جي تجويز ۽ سرحد تي خاردار تار لڳائڻ جي تجويز ڏني جيڪا وڏي حد تائين اسان پاڻ ڪئي آهي پر پاڪستان جي ??ر تجويز کي رد ڪيو ويو، افغان ??ڪو??ت ان جي بدران پاڪستان تي ا??زام بازي جو سلسلو تيز ڪيو جنهن ۾ ان کي ڀارت جي ??يڪ نيوز نيٽ ورڪس جي ??دد حاصل رهي جيڪو سوين پروپئگنڊه آئوٽ ليٽس ڪيترن ئي ملڪن ۾ هلائي رهيو آهي. وزيراعظم عمران خان چيو ته وڌيڪ حقيقت پسنداڻو طريقو اهو هو ته طالبان سان تمام گهڻو اڳ ڳالهيون ڪيون وڃن ها ته جيئن افغان فوج ۽ اشرف غني جي ??ڪو??ت خاتمي جي خفت کان بچي وڃي ها. هن چيو ته يقينن ان ڳالهه تي پاڪستان تي ا??زام نه هڻڻ گهرجي ته ٽي لکان وڌيڪ تربيت يافته ۽ هٿيارن سان ليس افغان سيڪيورٽي فورسز گهٽ هٿياربند طالبان سان وڙهڻ کان ڇو قاصر رهي؟ بنيادي مسئلو افغان ??ڪو??ت جي ڍانچي جو هو جيڪو عام افغان جي ??ظرن م قانوني حيثيت نه رکندو هو. هن چيو ته اڄ افغانستان هڪ ٻه واٽي تي بيٺل آهي ۽ اسان کي ماضي جي ا??زام بازي کي جاري رکڻ بدران افغانستان ۾ تشدد کي روڪڻ جي ??اءِ مستقبل طرف ڏسڻ گهرجي. هن چيو ته مون کي يقين آهي ته هاڻي دنيا جي ??اءِ اهو صحيح قدم هوندو ته افغانستان ۾ امن ۽ استحڪام کي يقيني بڻائڻ جي ??اءِ نئين افغان ??ڪو??ت سان رابطو رکي، عالمي برادري ا??غانستان جي ??ڪو??ت ۾ وڏن نسلي گروهن جي شموليت، افغانين جي حقن جو احترام ۽ طالبان جي ا?? واعدي کي ڏسڻ گهرندي ته افغانستان جي سرزمين کي ٻيهر ڪڏهن ڪنهن ملڪ جي خلاف دهشتگردي جي استعمال نه ڪيو ويندو. وزيراعظم چيو ته جيڪڏهن طالبان اڳواڻن کي خاطري ڪرائي وڃي ته انهن کي ??ڪو??ت هلائڻ جي ??اءِ مسلسل انساني ۽ ترقياتي مدد ڏني وڃي ٿي ته انهن وٽ پنهنجي ??اعدن تي قائم رهڻ جو وڏو سبب ۽ صلاحيت هوندي. هن چيو ته اهڙيون مراعتون ڏيڻ سان ٻاهرئين دنيا کي ا??و فائدو ٿيندو ته اها طالبان کي پنهنجي ??اعدن جو احترام ڪرڻ تي راضي ڪندي رهندي، جيڪڏهن اسان اهڙا صحيح قدم کڻندا رهياسين ته اسان اهو حاصل ڪري سگهون ٿا جيڪو دوحه امن عمل جو مقصد هو، هڪ اهڙو افغانستان جيڪو هاڻي دنيا جي ??اءِ خطرو نه هجي، جتي ا??غان چار ڏهاڪن کان تڪرارن کانپوءِ آخرڪار امن جو خواب ڏسي سگهن، ان جي ابتڙ افغانستان کي ڇڏي ڏيڻ، اڳ ۾ به آزمايو ويو آهي، 1990ع جي ڏهاڪي وانگر اهو عمل تمام گهڻو نقصان جو سبب بڻجندو. وزيراعظم عمران خان چيو ته افراتفري، وڏي پئماني تي لڏپلاڻ ۽ عالمي دهشتگردي جو ٻيهر رونما ٿيڻ جو خطرو فطري نتيجو هوندو ۽ ان کان بچڻ يقيني طور تي اسان جي ??ڪ عالمي ضرورت آهي.